We hebben het allemaal weleens, een gevoel van onrust als er iets staat te gebeuren wat we spannend vinden. De ene keer merken we het op als een licht ongemakkelijk gevoel in ons lijf, of als een ongemerkt tikken met de voet en als het heel groot is dan lukt het bijna niet om stil te zitten, zo spannend is het. De laatste keer dat ik een zo grote mate van onrust ervoer was zo’n 6 jaar geleden toen ik zwanger was van onze dochter en we de eerste echo gingen laten maken. De herinnering aan de keer ervoor dat ik daar was en te horen kreeg dat de zwangerschap buitenbaarmoederlijk was, zorgde voor een zo grote angst en onrust in mij, dat het bijna niet te houden was en ongeveer alles aan me trilde. Ik wilde eigenlijk alleen maar weg en ook weer niet, want niet weten is erger dan wel weten. Deze onrust ontlaadde en stroomde letterlijk uit mijn lijf weg, op het moment dat ik zag en hoorde dat het deze keer goed was.

In dit voorbeeld wordt direct duidelijk hoe voelbaar onrust is in het lijf en ook hoe moeilijk het kan zijn om erbij aanwezig te blijven, naarmate de onrust groter wordt of langer aanhoudt. Naar mijn idee zit dat vooral in de onzekere factor van het niet weten. Het niet weten waar het vandaan komt of in mijn voorbeeld het niet weten wat de afloop zal zijn gecombineerd met een eerdere pijnlijke ervaring.

Vaak genoeg is er, anders dan in mijn voorbeeld, geen duidelijke aanleiding voor de onrust en angst aan te wijzen. Het gaat dan meer om een basisgevoel van onrust, angst, onveiligheid dat ervaren wordt, zonder dat het duidelijk is waar het vandaan komt of waar het over gaat. De reactie van ervan weg willen bewegen is echter wel hetzelfde. Het voelt te ongemakkelijk om erbij te blijven en erbij aanwezig te zijn. Ergens in ons systeem linkt de sensatie van onrust aan een ongrijpbaar gevoel van ‘er is gevaar’.

Vanuit die link tussen onrust en gevaar, zet het voelen van onrust eigenlijk bijna automatisch en onbewust een fysieke beweging in gang in een poging de onrust te ontladen of het in ieder geval niet meer te hoeven voelen. Dit betekent dat we ons 9 van de 10 keer niet eens bewust zijn van de onrust en hoe we mechanismen hebben ontwikkeld om ervan weg bewegen. Pas als we dan een thema of vraag, die niet eens direct de link met onrust in zich draagt in een opstelling gaan onderzoeken, wordt soms die onrust ineens zichtbaar in het veld en daarmee ook voelbaar in het eigen lijf.

In het systemisch werk zie ik dat onrust eigenlijk altijd een signaal is dat er ergens in het systeem iets is afgedekt. Dat er gevoelens, gebeurtenissen of een familielid geen plek hebben gehad. Dat daar waar het te groot was om te voelen of aan te kijken, het is weggestopt onder het mom van ‘het is voorbij, daar praten we niet meer over’. Allemaal in een poging om door te kunnen gaan, te kunnen overleven, overeind te blijven. Deze gevoelens, gebeurtenissen of personen worden hiermee als het ware bewust danwel onbewust buitengesloten en gaan ronddolen op zoek naar een plek, naar ‘ergens’ waar het wel gezien of gevoeld wordt en kan zijn. Meestal is dit in de volgende generatie(s), tot daar waar iemand de moed heeft om te kijken en te voelen wat er al die tijd is weggestopt.

Dat vraagt precies dat ene wat we vaak zo lastig vinden, namelijk om bij de onrust te zijn, er doorheen te zakken en eronder te kijken, naar dat wat daar is wat werkelijk gezien of gevoeld wil worden en plek wil krijgen. In veel gevallen is dit een tegengestelde beweging van wat we gewoon zijn om te doen. Want in plaats van erbij te zijn en eronder te kijken, lijkt onze natuurlijke neiging juist om ervan weg te bewegen en het te verdoven. Dit kan letterlijk door middelen als alcohol en drugs, door te vluchten in je telefoon of een andere werkelijkheid, maar de meest voorkomende manier is misschien wel door ‘te doen’, door bezig te blijven en van het een naar het ander te rennen. Alles om maar niet in de stilte te hoeven zijn, waar die onrust zich direct laat voelen, zodra het de kans krijgt.

De dualiteit wordt hierin ook direct heel zichtbaar. Wat de vraag of het thema voor de sessie ook is, heel vaak komt de klant uiteindelijk uit bij het diepe verlangen naar Rust en naar gewoonweg Zijn. Om dat te realiseren hebben we zoals gezegd eerst de onrust te voelen en te doorvoelen, maar omdat dat juist als zo ongemakkelijk en tegennatuurlijk wordt ervaren, doen we er alles aan om de onrust uit de weg te gaan, door…precies door bezig te blijven en te doen. Hiermee bereiken we uiteindelijk precies het tegenovergestelde van waar we naar verlangen en houden we de onrust in de onderstroom in stand.

Een opstelling of sessie systemisch lichaamswerk kan hier helpend zijn, om die beweging samen, heel bewust en in aanwezigheid van een getuige, te kunnen maken en van daaruit als nodig verder te kijken naar wat daaronder dan nog gezien of gevoeld wil worden. Wanneer we daar in een sessie doorheen bewegen is er aan de andere kant eigenlijk altijd meer ruimte voor de eigen levensstroom en meer rust in het lijf.

Natuurlijk is dit fenomeen mijzelf ook niet vreemd. Wat ik in mijn eigen proces hierin gemerkt heb is dat taal ook heel helpend kan zijn om me bewust te worden, wanneer het onderdrukkingssysteem of het overlevingsmechanisme actief is om de onrust in mij niet te hoeven voelen. Mijn ‘code’ woord als je het zo zou willen noemen, is in ons familiesysteem ingebakken en dat is het woord ‘even’. Een woord dat ik, nu ik me er bewust van ben, echt heel vaak gebruik en wat me als ik het leef steeds van het een in het ander en vooral in de haast brengt. Een tijdje terug rolde, ogenschijnlijk uit het niks, onderstaande woorden hierover op papier.

EVEN…

Even is een vriend
Zegt ze
Even zorgt ervoor
Dat ik niet hoef te wachten.
omdat ik nergens te vroeg arriveer
Dat ik bezig blijf
Me nuttig voel

Even
Het vult ieder gaatje
Iedere potentiele leegte
En vergetelheid
Waarin de ziel kan spreken
Met nuttig en noodzaak
Om het ongemak van de onrust niet te voelen

Dienstbaar
aan vanalles en iedereen
laat het geen ruimte
Voor spontaan
Onvoorspelbaar
En doodt zo iedere creativiteit
Waarin de ziel zich kan uiten

Even is een vriend
Vervolgt ze
Haar stem nog nauwelijks hoorbaar nu
[…] Hij helpt me de stilte te verdrijven
De stilte waarin ik alleen ben
Met mezelf en alles…
Niet wetend hoe

Stefanie Bussing, 5 januari 2023

Sinds ik me zo bewust ben geworden van dit ene woord en met name van de uitwerking ervan, lukt het me ook beter om minder gehaast door het leven te gaan (wat ik al best wel wat jaar probeerde) en meer rust en balans in mijn leven in te brengen. In het verlengde daarvan ervaar ik mezelf meer in de stroom van het leven waardoor ik meer in het moment zie wat er naar me toekomt en daarin kan beslissen of ik het wel of niet wil aannemen. Dat betekent ook dat ik niet meer altijd en overal beschikbaar ben en er langzaam een betere balans ontstaat tussen werk, thuis en mezelf. En de ene dag gaat dat makkelijker en meer vanzelf dan de andere dag.

Hoe ga jij met gevoelens van onrust in je lijf om? Mooi als je er iets over wilt delen.

Wil je meer over dit onderwerp lezen of luisteren, kijk dan bijvoorbeeld ook eens bij Gabor Maté. Naast zijn boeken kun je ook op youtube (fragmenten) van zijn talks terugluisteren, die ikzelf vaak als rakend en to the point ervaar als het gaat over onrust en pijn en het verdoven ervan.

Graag ontmoet ik je.

Warme groet,
Stefanie

Stefanie over het systemisch werk:
“Wat me vanaf het begin heeft geraakt in het opstellingenwerk is de eenvoud en helende werking die ervan uit kan gaan, wanneer we ons kunnen overgeven aan ‘het niet weten’. Mijn werk en specialisme weerspiegelen direct ook de reis die ik zelf ben gegaan en nog ga in het aanwezig zijn met dat wat is.”

Aangesloten bij Bewust Haarlem

Photo by Martin Adams on Unsplash