Misschien herken je dit. Je volgt de stroom van het leven, het voelt helemaal kloppend en fijn, totdat er een innerlijke kritische stem doorheen gaat praten, die je toch even van de wijs brengt, ook al weet je dat het onzin is. Grote kans dat deze kritische stem bij een overlevingsmechanisme hoort of eigenlijk de stem is van bijvoorbeeld een ouder, die je hebt geïnternaliseerd als was het de waarheid. De stem heeft je waarschijnlijk lange tijd geholpen om het leven aan te kunnen of te snappen. De vraag is alleen of die kritische stem nog steeds helpend is of dat hij je nu beperkt in je leven. In mijn eigen leven zie ik hoe die stem mij bijvoorbeeld in de doe-en ren-modus kan houden en me zo ervan weerhoudt om te Zijn en mijn werkelijke essentie te leven. Ik neem je in dit blog graag mee in mijn eigen ervaringen rondom dit thema en in enkele achtergronden die mij hebben geholpen over groei, de verschillende lagen waarop we aandacht geven en waarom zelfzorg zo belangrijk is en allesbehalve egoïstisch.

Het was vakantie, ik dompelde me onder in het gezinsleven, in de zee, in het zorgen voor mijn eigen lijf, in boeken en hobby’s waar ik al lange tijd geen tijd meer voor genomen had en af en toe was daar die stem. Die stem, die me, bijna vermanend, toesprak en zei dat dit toch ook een goede tijd was om nog eens te reflecteren op mijn werk en te gaan schrijven. Ik hoorde de stem, knikte instemmend en mijn stroom volgend, deed ik er verder helemaal niets mee.

Een kleine maand geleden, mijn trui en broek waren af, het boek was bijna uit, de schoolvakantie liep ten einde en ik maakte me klaar voor het geven van mijn eerste twee opleidingsdagen na de vakantie. En terwijl ik me aan het voorbereiden was hoorde ik de mij zo welbekende kritische stem zeggen; ‘nou, ik ben benieuwd of je het nog kan’. Ik kon hem glimlachend verwelkomen, omdat ik inmiddels weet dat ik het echt nog wel kan. Toch liet het me niet helemaal onberoerd en even bekroop me daar een gevoel van ongemak, dat ik de hele vakantie had ‘geluierd’ en niet had gedaan wat ik me had voorgenomen aan het begin van de vakantie.

Hoe afstand tot verdieping leidde

Al verschillende keren eerder had ik ontdekt dat een wat langere pauze, waarin ik echt los was van mijn vak en werk, tot verdieping leidde in de sessies, opstellingen en opleidingsgroepen die ik begeleid. Ik merkte het ook in de opleidingsgroepen, die afgelopen jaar een tijd hadden stilgelegen door de coronamaatregelen. Bij bijna alle deelnemers en in de groep als geheel was er een nieuwe diepte in het werk voelbaar, toen we weer van start gingen.

En zo leerde ik ook deze zomer opnieuw, dat ik intrinsiek precies dat had gedaan, wat ik nodig had om te kunnen groeien en te verdiepen. Want na de zomer merkte ik, naast een meer ontspannen fysiek lijf, opnieuw een verdieping in de sessies en de opleidingsgroepen op. Het liet me weer zien, en kennelijk heb ik de herhaling nodig, dat groei en verdieping ontstaan daar waar de boog ook mag ontspannen.

De golven van de zee

Dat groei kan ontstaan daar waar we loslaten, ruimte geven merkte ik voor het eerst bewust op in 2013, toen ik na ruim een jaar niet werken, weer opnieuw begon met het begeleiden van opstellingen. Vlak na het beëindigen van mijn opleiding was ik moeder geworden en dat vroeg op verschillende lagen veel van mij. Uiteindelijk betekende het een jaar niet werken en tot mijn verrassing merkte ik, toen ik weer begon, dat ik voor het eerst echt de plek van opsteller en begeleider kon voelen en kon innemen. In de tijd dat ik er niets mee had gedaan, had het kennelijk wel iets met mij gedaan. Er was iets verschoven in mij, waardoor ik op dat moment veel meer mijn plek als opsteller kon innemen, wat bovendien ten goede kwam aan de kwaliteit van de opstelling.

Maar hoe komt dat nou, vroeg ik me soms terzijde af. Ik was immers groot geworden met de overtuiging dat je hard moet werken om iets te leren en te bereiken. Het antwoord daarop kreeg ik een aantal jaar geleden, toen op een ouderavond werd uitgelegd waarom ze op de vrije school in periodes werken. Ze vertelde over hoe we leren, hoe we integreren wat we geleerd hebben en hoe dat uiteindelijk tot groei leidt. En wat blijkt? De fase van integreren naar groei heeft alles te maken met afstand nemen en loslaten.

Je kan het zien als de ademhaling, of de golven van de zee. Op de inademing, of als de golf op het strand rolt nemen we iets tot ons aan kennis en ervaring. We duiken er helemaal in, dompelen ons onder in de ervaring en slurpen de kennis in ons op. Vervolgens ademen we weer uit, de golf trekt zich terug in de zee, of anders gezegd; verenigd zich weer met het geheel. In de uitademing zit ook de ontspanning, het loslaten, de rust. We laten dat wat we ervaren hebben en aan kennis hebben vergaard los en richten onze aandacht op andere dingen. Het is een tijd waarin, dat wat we bij de inademing tot ons hebben genomen, mag bezinken en integreren, terwijl we andere dingen tot ons nemen.

Wanneer je enige tijd- lees; enige ademhalingen of golven- later, weer opnieuw contact maakt met die kennis en ervaringen (of lesstof), zal je direct merken wat je nog weet en wat nog aandacht vraagt. Dat wat je nog weet, niet alleen mentaal, maar ook fysiek, emotioneel en spiritueel, gaat als vanzelf. Het is deel geworden van jou, geïntegreerd en voelbaar als groei.

Kortom: groei vraagt tijd en gaat zeker niet sneller door er bovenop te zitten. Zoals het spreekwoord al zo mooi aangeeft; gras groeit niet harder door eraan te trekken. Sterker nog, als de boog te strak gespannen staat, is er geen ruimte voor groei.

Groei en gezonde zelfzorg

Een reden om dit jaar echt 4,5 week vrij van werk te nemen, was dat ik vorig jaar merkte dat 2,5 tot 3 weken tekort was. Dat ik eigenlijk nog moe was na de vakantie en niet opgeladen om weer voluit aan het werk te gaan. Een wijze vrouw en therapeut, vertelde mij toen iets wat ik me eigenlijk nog niet zo had gerealiseerd, omdat ik mijn werk altijd als heel voedend en inspirerend ervaar. Ze zei me, dat hoewel mijn werk voeding voor mijn ziel en geest is, het tegelijk energie vraagt van mijn lichaam. Dat het belangrijk is om tussentijds voldoende tijd en ruimte te nemen, zodat mijn lichaam weer kan opladen. Dat wanneer ik dat niet doe en maar doorga, mijn lichaam bijvoorbeeld een ontstekingsachtige reactie laat zien, om op die manier de zelfzorg af te dwingen en zo de benodigde energie en vitaliteit weer terug te winnen.

Ze vertelde me het volgende, en ik deel dit met je, omdat ik het gevoel heb, dat dit niet alleen voor mij en mijn werk belangrijk is om te weten, maar voor heel veel mensen geldt. Als ik om me heen kijk zie ik veel mensen, die maar doorgaan en steeds ‘aan’ staan, die van werk naar gezin naar sport en meer rennen en weer terug en eigenlijk niet of onvoldoende rust (kunnen) nemen.  Ik hoop dat als dit voor jou geldt, dat wat ze mij vertelde jou ook inzicht kan geven in waarom zelfzorg cruciaal is (en niet egoïstisch), zeker als je veel met mensen bent of werkt.

Drie lagen van aandacht

In contact met de ander (een klant, een opleidingsgroep, je gezin, vriendschappen etc) geef je eigenlijk op drie verschillende lagen aandacht.

1. Op geestelijk/mentaal niveau deel je jouw deskundigheid, jouw kennis en ervaring. De aandacht die je op dit niveau investeert ontvang je weer terug in hoe het ontvangen wordt, in de aandacht die er is, in de vragen die gesteld worden. Daarmee is er een wisselwerking in wat je op deze laag geeft en ontvangt, die ervoor zorgt dat dit in balans is. Dit is waarom ik mijn werk als voedend ervaar.
2. De aandacht op de tweede laag gaat over het invoelen in de ander en noemde ze ziele aandacht. Ook hier vindt een uitwisseling van energie plaats, tussen de aandacht die je geeft en hoe de ander het ontvangt. Als de ander jouw ziele aandacht positief ontvangt, ontvang je op jouw beurt zijn/haar dankbaarheid of vreugde terug, waardoor de energie weer in balans is. Ook op deze laag ervaar ik zingeving en voeding in mijn werk.
3. De derde laag waarop we aandacht geven gaat over sfeer. Hierin delen we onze vitale levensenergie, ons Zijn met de ander. Deze derde vorm van aandacht, kan niet in wisselwerking met de ander worden aangevuld of in balans gebracht. Op vitaal niveau heeft het lichaam tijd en ruimte nodig om te herstellen. Dit is iets wat we alleen zelf kunnen doen, door tijd te nemen voor zelfzorg en om bij te tanken. Daarin is het belangrijk om te ontdekken wat voor jou en jouw lijf een fijne manier is om te herstellen en op te laden.

Ruimte voor groei

Daar waar de vitale energie niet wordt aangevuld raakt ons lichaam op den duur uitgeput en opgebrand en zitten we in de tegengestelde beweging van groei en kunnen klachten en ziekte ontstaan.

Dit is ook terug te zien in hoe het in ons lichaam werkt. Groei in het lichaam is pas mogelijk, wanneer er voldoende energie overblijft, nadat er is voorzien in de energie die nodig is om: (1) de automatische of onbewuste processen in ons lichaam door te laten gaan, zoals het laten kloppen van je hart, je spijsvertering etc., (2) aanvallen van buitenaf door ziektekiemen, bacteriën, virussen etc. af te weren en (3) cellen, organen, botten die aangetast, ziek of gebroken zijn te herstellen.

Het fysieke lichaam heeft ruimte en tijd nodig om indrukken, gebeurtenissen, gevoelens te doorleven en te verteren. Dan kan het lichaam herstellen en wordt de vitale levensenergie aangevuld. Door voldoende rust in te bouwen in je leven en datgene te doen waarvan je voelt dat het je fysieke lichaam voedt en oplaadt ondersteun je jouw lichaam en immuunsysteem in het gezond houden van je lichaam en ontstaat er ook in het lichaam ruimte en energie om groei te faciliteren.

Dit is ook precies de reden waarom ik mensen na een opstelling of na een sessie systemisch lichaamswerk eigenlijk altijd adviseer om die verdere dag of de komende 2 dagen tijd en ruimte te nemen om de eigen stroom en behoefte van het lichaam te kunnen volgen. Om te slapen als je moe bent, ook al is het midden op de dag, te gaan wandelen in de natuur, te tekenen, te schrijven wat dan ook voor jou kloppend voelt op dat moment. Door die impulsen te volgen en daar ruimte voor te hebben ondersteun je je lijf in het proces en de beweging die we tijdens de sessie hebben gemaakt en in het vinden van een nieuwe innerlijke balans. De keren dat mensen mij na een sessie belden dat ze veel fysieke naweeën hadden van de sessie, vertelden ze ook vaak dat ze eigenlijk die ruimte na de sessie niet of onvoldoende hadden kunnen nemen.

Reflectie

Terwijl ik dit blog schrijf, besef ik me hoe het zichzelf schrijft en in het schrijven een heel andere richting opgaat dan ik aanvankelijk voor ogen had. Dat het mij al schrijvend een boodschap geeft en spiegelt in hoe belangrijk het is om werkelijk de ruimte vrij te maken voor zelfzorg op dit moment in mijn leven met alles wat daar speelt. Ik hoop dat als dit thema jou ergens raakt, dit blog jou wellicht ook al lezend heeft meegenomen en spiegelt in wat voor jou belangrijk is op dit moment. Ik ben benieuwd waar jij bent rond dit thema. Fijn als je er iets over wilt delen. Al schrijvend kunnen dingen zomaar helderder worden is mijn ervaring. ;)  En deel het gerust verder met mensen waarvan je voelt dat het hen kan helpen.

Graag ontmoet ik je.

Warme groet

Stefanie Bussing

Stefanie over het systemisch werk:
“Wat me vanaf het begin heeft geraakt in het opstellingenwerk is de eenvoud en helende werking die ervan uit kan gaan, wanneer we ons kunnen overgeven aan ‘het niet weten’. Mijn werk en specialisme weerspiegelen direct ook de reis die ik zelf ben gegaan en nog ga in het aanwezig zijn met dat wat is.”

Aangesloten bij Bewust Haarlem en Ziesoo