Symbiose en het overnemen van klachten
De relatie met je moeder, de vrouw die je het leven heeft geschonken, is begonnen als een symbiotische relatie, dat is een feit. Een relatie waarbij moeder en kind volledig samenvallen en waarbij de moeder het in haar lijf en borsten voelt, als haar kind huilt. Wanneer het kind opgroeit wordt de symbiose langzaam verbroken en neemt het kind zijn/haar eigen plek in het gezin in. In dit proces kan van alles gebeuren en waarschijnlijk is deze relatie daarom voor velen niet de meest vanzelfsprekende en moeiteloze relatie in hun leven.
Een gezonde symbiotische relatie met je moeder aan het begin van je leven is een relatie waarin je moeder zelf aanwezig en verankerd is in zichzelf en haar kind daarin meedraagt. Een mooi voorbeeld hiervan is de borstvoeding, waarin het kind gevoed wordt door het lichaam en hele zijn van de moeder. Dat beeld is een heel natuurlijk en kloppend beeld. Wanneer je je echter een beeld voorstelt waarin diezelfde borstvoeding de andere kant op zou stromen, waarbij het kind dus de moeder voedt, voel je aan alles dat dat niet klopt. En toch is dit onbewust en onbedoeld wat er in veel moeder-kind relaties gebeurd, daar waar de moeder behoeftig is.
Daar waar een moeder zelf niet helemaal aanwezig kan zijn, als gevolg van gebeurtenissen uit haar eigen leven of verder terug, die geen plek hebben gekregen en waarin ze tekort is gekomen, voelt haar kind dit in de symbiotische bubbel waar ze samen inzitten, net zo goed feilloos aan. Het kind voelt dat moeder er niet helemaal is en dat voelt onveilig. Om deze onveiligheid op te heffen kan het kind, dat wat bij moeder geen plek heeft gekregen bij zich gaan dragen, in de hoop zo de liefde en aandacht van moeder te ontvangen. En zo ontstaat de eerste verstrikking, waarbij de borstvoeding metaforisch gezien de andere kant op stroomt en het kind emotioneel voor de moeder gaat zorgen.
Houdt het dan nooit op?
Bert Hellinger, grondlegger van de familieopstellingen, deed zelf aan het einde van zijn leven nog opstellingen rondom de relatie met zijn moeder. Die gedachte geeft me op een bepaalde manier altijd weer rust, wanneer ikzelf merk dat ik in een oud patroon schiet in de relatie met mijn moeder. Hoewel niet natuurlijk, is het wel iets wat bij ons mensen gebeurt en in die zin erbij hoort. Soms zijn gebeurtenissen nu eenmaal met de beste wil van de wereld niet te verteren binnen één leven, omdat het te groot is. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de impact van een oorlog op het leven van een jong kind, waarvan we weten dat dit doorleeft in de generaties die erna komen. Niet voor niks spreken we inmiddels over de eerste, tweede en derde generatie oorlogsslachtoffers.
Als ik terugkijk naar mijn eigen jeugd was de relatie tussen mij en mijn moeder een symbiotische relatie te noemen, op een moment in mijn leven dat dat eigenlijk niet meer gezond was. Kijkend naar de gebeurtenissen in mijn moeders jonge jaren, kan ik daar inmiddels met zachtheid naar kijken en ook mijn moeder echt zien. Neemt niet weg dat de beweging om in te voelen in mijn moeder en daarin te verdwijnen nog altijd slapend aanwezig voelt. Want hoewel ik de dynamiek veelvuldig doorvoelt heb, redelijk achter me heb gelaten en steeds meer op mijn eigen plek ben geland, kan ik op bepaalde momenten nog steeds de trek voelen.
En zo voelde ik me er kortgeleden toch weer inglijden op het moment dat er met haar en haar gezondheid van alles gebeurde. Als in een oude reflex werd die oude symbiotische groef weer geactiveerd en werd het magische kind in mij wakker om in de energetische laag mijn moeder te helpen. Er was één groot verschil met vroeger en dat was dat ik het me nu veel sneller bewust was en vanaf die plek anders kon kiezen. Het was wel deze gebeurtenis die maakte dat ik mezelf opnieuw onderstaande vraag stelde.
Hoe ‘besmettelijk’ zijn klachten eigenlijk in een symbiotische ouder-kind relatie?
Mijn eerste inzicht hierin had ik in 2006 tijdens de voorbereidende healing opleiding. We deden een oefening met waarnemen aan de hand van een kristal. Het is een voorbeeld dat ik in mijn eigen opleiding ook wel gebruik, omdat het heel helder maakt, hoe je waarneemt in verbinding met de ander en hoe je aanwezig bent in jezelf en bij de ander. Blijf je op je eigen plek en kijk je van een afstand naar de kristal of de andere persoon? Of duik je er helemaal in om op die manier contact te maken en waar te nemen? Of gebruik je een combinatie van beiden?
De feedback die ik destijds na de oefening van de opleider terugkreeg liet direct een heleboel muntjes op hun plek vallen, ook over mijn relatie tot mijn moeder. Hij zei: “je duikt erin en daarna neem je het mee terug je eigen lijf in. En dat is echt niet nodig. Je mag het gewoon daar laten waar het hoort.”
Hoewel ik toen nog niet met familieopstellingen bezig was, geeft dit precies weer wat er in een verstrikking gebeurt. Je neemt iets bij je in je lichaam, in je cellen wat niet van jou is, om het te dragen, een plek te geven, op te lossen, zonder dat de persoon in kwestie daar bewust om heeft gevraagd.
Onmiddellijk kwam er een herinnering bij me terug aan de borstontsteking die ik op mijn 15e spontaan ontwikkelde, ten tijde dat mijn moeder een tumor in haar borst had. Een ontsteking die de huisarts verbaasde. De artsen van mijn moeder waren op hun beurt verbaasd toen ze tijdens de operatie de tumor niet meer terug konden vinden.
Hoe het precies zat kan ik niet met zekerheid zeggen en misschien gaat dit veel te ver voor je, maar in mij vielen de muntjes op dat moment op hun plek. Invoelend bij mijn moeder, had ik het energetisch mee teruggenomen mijn lijf in, waarna mijn lijf reageerde met een borstontsteking.
Later zei dezelfde persoon in die opleiding iets over de hoofdpijnaanvallen die ik met regelmaat had in die tijd. Hij zei; ‘je kruin zit vrij dicht waardoor het niet door kan stromen’. De combinatie van er bij de ander induiken en een afgesloten kruin, maakte dat ik in contact met anderen niet goed wist waar ik ophield en de ander begon. Hierdoor kwam ik heel snel in een symbiose terecht, waarbij ik veel van de ander in me opnam, wat er vervolgens niet meer uit kon. Hoofdpijn of migraine waren op dat moment de oplossing van het lichaam om me in rust te brengen en zo de balans te herstellen.
Hoewel ik niet met de opleiding ben doorgegaan, is dit een waardevolle les geweest, waar ik nog steeds de vruchten van pluk.
‘You teach what you have to learn’
De verbinding die je van daaruit aangaat met een ander heeft een heel andere kwaliteit, dan wanneer je niet of minder aanwezig bent in je lijf. In dat laatste geval is er, zoals ik al eerder noemde, een behoeftigheid en leegte voelbaar, die in het contact met de ander opgevuld wil worden.
Activatie van overlevingsmechanismen
Zoals de bekende uitdrukking luidt, gaat het bloed soms waar het niet gaan kan. Daar waar je bijvoorbeeld door een gebeurtenis uit het lood geslagen wordt, lees; niet helemaal aanwezig meer bent in je lijf, worden oude dynamieken en overlevingspatronen sneller geactiveerd. Dit kan in allerlei settingen zijn; zoals werk, de liefde, gezondheid en natuurlijk ook in het gezin van herkomst en in de relatie tot je ouders, of in dit voorbeeld tot mijn moeder.
Zo verviel ik dus opnieuw in de oude symbiotische dynamiek met mijn moeder, toen het met haar gezondheid niet goed ging. Het magische kind in mij nam het in feite over en zei ‘ik los het wel op, ik draag het wel voor je mama’. Ik werd me hier bewust van toen ik in mijn lijf fysieke pijnen ging voelen op de plekken waar zij pijn had en ik eigenlijk nooit. Ik herinnerde me de borstontsteking en las dit als een mooi signaal van mijn lichaam om me weer in mezelf uit te lijnen en weer mijn eigen plek in te nemen als de kleine, het kind van mijn moeder.
Loskomen uit de symbiose
Of je ooit helemaal los komt uit een symbiotische relatie met een ouder? Ik weet het niet. Mij is het in de relatie tot mijn moeder in ieder geval nog niet gelukt heb ik ervaren. Ook merk ik dat ik in stressvolle situaties sneller geneigd ben met een ander te vervloeien, omdat dat is hoe ik geleerd heb in relatie te gaan. In die zin lijkt het een programma te zijn dat op de achtergrond beschikbaar blijft. Het verschil is dat ik het nu steeds sneller herken en vanuit die herkenning kan ik iedere keer weer opnieuw een andere beweging maken en terugkeren naar mijn eigen plek, aanwezig in mijn eigen lijf, uitgelijnd en verbonden met de kosmos en de aarde.
Terug naar de vraag hoe ‘besmettelijk’ klachten en emoties zijn in een verstrikte ouderrelatie?
Op zich vrij logisch, omdat je, wanneer er sprake is van een verstrikking, per definitie minder zelf aanwezig bent in je eigen lijf en meer geneigd bent bij de ander aanwezig te zijn en in te tunen. (Eerder deelde ik hier deze video over, met als titel: ‘jouw lichaam als huis’.)
Komt daar nog extra stress of schrik bij, dan kan dat de bestaande verstrikking inclusief het overlevingsmechanisme nog verder activeren, omdat je op dat moment nog meer uit je lichaam vertrekt en invoelt bij de ander om te checken of het veilig is en wat er nodig is.
Verbinden met je lijf en eigen plek verbonden met het grotere geheel
Zelf vind ik het onder andere fijn om mijn aandacht in mijn lijf te brengen en zo te ervaren waar ik wel en waar ik niet of minder aanwezig ben en me daarbij bewust te zijn van de verbinding met de aarde en de kosmos. Dan gaat het direct stromen. Hoe je dat kunt doen kun je in onderstaande meditatie ervaren. Mijn uitnodiging aan jou is om te ontdekken wat bij jou past en wat jou helpt om de verbinding met jezelf binnen het grotere geheel weer te herstellen of te onderhouden.
Wil je jouw ervaringen delen over dit onderwerp, heb je vragen naar aanleiding van dit blog of wil je het delen in jouw omgeving? Ik zie je reactie graag tegemoet en ontmoet je graag.
Warme Groet,
Stefanie Bussing
Stefanie over het systemisch werk:
“Wat me vanaf het begin heeft geraakt in het opstellingenwerk is de eenvoud en helende werking die ervan uit kan gaan, wanneer we ons kunnen overgeven aan ‘het niet weten’. Mijn werk en specialisme weerspiegelen direct ook de reis die ik zelf ben gegaan en nog ga in het aanwezig zijn met dat wat is.”
Aangesloten bij Bewust Haarlem en Ziesoo
Photo by ?? Janko Ferlič on Unsplash